In Gent zijn ze ook al lang overtuigd van het belang van burgerparticipatie. Onlangs vervijfvoudigde de stad haar budget voor participatieprojecten en bracht ze een team van participatie-experten en ‘wijkregisseurs’ bijeen om co-creatie nog makkelijker te maken. Niet geheel onverwacht zette het stadsbestuur in 2020 een nieuwe editie op van het burgerbegrotingsproject ‘Het Wijkbudget’.
Gentenaars kregen een bedrag van in totaal maar liefst 6,25 miljoen euro om 25 wijken (nog) beter te maken. De bedragen variëren van 150.000 euro tot 350.000 euro per wijk, afhankelijk van het aantal inwoners en de kwetsbaarheid van de buurt. Inwoners van de eerste 11 wijken konden in september 2020 al aan de slag. De overige 14 buurten moeten iets langer wachten en komen in september 2021 aan de beurt.
Een nieuwe blik op je buurt
Het nieuwe project werd afgetrapt met een grootschalige campagne die ook de pers niet ontging. Met een bonte verzameling stoelen op de Gras- en Korenlei die later werden verspreid over de hele stad, nodigde het bestuur de Gentenaars uit om hun wijk vanuit diverse hoeken te bekijken.
Als je kritisch naar je buurt kijkt, wat zou jij dan graag veranderen? Wat zijn de pijnpunten en waar zijn kansen onbenut? Wat kan beter, en wat moet helemaal anders worden aangepakt? Inwoners kunnen ideeën voor de wijken waar ze wonen en regelmatig vertoeven delen op het participatieplatform van de stad, dat een kernelement is in de strategie van het lokale bestuur. Alle ideeën zijn welkom, maar om in aanmerking te komen voor uitvoering moeten de projecten voldoende steun krijgen van andere buurtbewoners én binnen twee jaar te realiseren zijn.
“Elke inwoner, vereniging, organisatie en ondernemer van Gent kan een idee uitdenken en delen. Dankzij een dialoog en samenwerking met de stad en andere denkers, dromers, en doeners, worden deze projecten verder ontwikkeld en geïmplementeerd.”
Co-creatie en verbondenheid
Het doel van ‘Het Wijkbudget’ is uiteraard om zoveel mogelijk inwoners te betrekken bij de co-creatie en verbetering van hun omgeving. Tegelijk probeert de stad om via ‘het Wijkbudget’ de sociale samenhang binnen de wijken te versterken. Gent doet extra inspanningen om ook kwetsbare groepen te bereiken en hun meningen over verbeteringen te horen. De stem van elke burger is even belangrijk, maar niet elke burger doet evenveel mee. Het team beleidsparticipatie vindt het belangrijk dat de input een goede representatie is van de diverse identiteit van de stad.
Gelote wijkpanels voor betere representatie
Een van de manieren om ervoor te zorgen dat verschillende stemmen worden gehoord is om burgerraden op te zetten. In twee kwetsbare wijken, Muide-Meulestede-Afrikalaan en Drongen, riep Gent daarom gelote ‘wijkpanels’ in het leven, elk bestaande uit 20 inwoners.
In de eerste fase werden 500 mensen geloot en opgebeld door het participatieteam. Om een zo goed mogelijke representatie te garanderen, vroeg de administratie de kandidaten naar hun familiale situatie, opleidingsniveau en andere persoonlijke eigenschappen. Vervolgens kozen ze er 20 vertegenwoordigers uit die samen een groep vormen met grote diversiteit op het vlak van leeftijd, culturele en sociale achtergrond, geslacht, enz.
De inwoners die in de wijkpanels zetelen zullen tussen november 2020 en december 2021 regelmatig samenkomen om met initiatiefnemers te overleggen en advies te geven op basis van het specifieke DNA van hun buurt. Want ideeën delen is één ding, ze ook in de praktijk brengen is vaak een heel ander verhaal. Met de wijkpanels zorgt Gent ervoor dat de ideeën verankerd worden in de verschillende gemeenschappen en dat eventuele implementaties succesvoller zullen zijn.
Elke wijk haar DNA
En de stad ging zelfs nog verder. Het bestuur heeft een diepgaande DNA-analyse gemaakt voor alle wijken met daarin de meest relevante statistieken, troeven, aandachtspunten en kwetsbaarheden. Welk percentage van het totale Gentse inwonersaantal woont in deze buurt? Wat is de sociale samenstelling? Wat zijn de specifieke eigenschappen van deze wijk?
Deze rapporten, tot in de details uitgewerkt met fotos, quotes en grafieken, zijn te vinden op de website en het platform van de stad en vatten de belangrijkste behoeften van elke buurt mooi samen.
Bij het opstarten van een buurtproject, is het een logische eerste stap om onderzoek te doen en de huidige situatie te begrijpen. Wat de diepgaande DNA-analyses van deze Gentse wijken bijzonder sterk maakt, is dat het bestuur verder ging dan de vanzelfsprekende statistieken oplijsten. De kwetsbaarheden waar in sommige wijken de vinger op wordt gelegd, zijn vaak gedeelde problemen die niet genoeg worden besproken. Een voorbeeld is de vereenzaming van de oudere bevolking. Pas als je iets als een probleem durft te benoemen, kan je op zoek naar oplossingen. Hoedje af, Gent!
Mooie eerste oogst
In de eerste fase van het ‘Wijkbudget’ hebben meer dan 13.000 Gentenaars uit de 11 eerste wijken het platform bezocht. 3340 inwoners en organisaties hebben samen ongeveer 500 ideeën geregistreerd en gedeeld. Het lokale bestuur, samen met de gelote wijkpanels, analyseren en werken er daar zo’n 472 verder van uit.
De stad gaf inwoners in de eerste fase meteen ook al de kans op hun favoriete ideeën te stemmen. Sommige daarvan, zoals de aanleg van een groene wandelroute ‘het Groen Spoor’ in Sint-Amandsberg, kreeg al meer dan 150 duimpjes omhoog. Dat aantal kan in de komende weken en maanden, naarmate het project voortduurt, verder oplopen.
Volgende stap: inwoners rond de tafel
De gedeelde ideeën worden momenteel geanalyseerd om te zien hoe relevant en haalbaar ze zijn. Met zogeheten ‘dialoogtafels’, sessies waar de stad in gesprek gaat met inwoners over de ideeën, wil het stadsbestuur de ideeën en projecten die op tafel liggen verder uitwerken. Gentenaars kunnen zichzelf inschrijven om mee te doen.
Het project is natuurlijk nog volop aan de gang, want pas in de eerste 11 van in totaal 25 buurten is het echt gestart. Toch heeft deze eerste participatiegolf geleid tot waardevolle inzichten waar het stadsbestuur rekening mee zal houden bij het tweede luik. Over het algemeen was de stad erg blij met het aantal deelnemers en de kwaliteit van de input.
Naast ‘Het Wijkbudget’ zal Gent op haar platform het komende jaar meer participatieprojecten lanceren. Het volgende wat op stapel staat? Een burgerraadpleging over de locaties van 2000 oplaadstations voor elektrische auto’s. Gent heeft de smaak van burgerparticipatie duidelijk goed te pakken, en dat is iets wat we bij CitizenLab alleen maar kunnen aanmoedigen!
Benieuwd hoe je in jouw stad of gemeente aan de slag kan met een burgerbegroting? Schrijf je in voor onze volgende webinar en krijg praktische tips van participatiemedewerkers van de Nederlandse gemeente Hollands Kroon en de Vlaamse stad Gent!
.svg){kind=icon}
