De mogelijkheden in Oosterhout
Inwoners mogen op het participatieplatform van Oosterhout initiatieven voor alle thema’s aandragen – of het nou gaat om sociale projecten of de ontwikkeling van de openbare ruimte. Het idee is dat bewoners zelfs ‘eigenaar’ van het idee zijn en blijven, zodat ze zelf hun plannen kunnen uitvoeren. Het platform is dus niet bedoeld voor het melden van problemen die de gemeente op eigen houtje moet oplossen. De gemeente speelt het liefst een meer faciliterende rol.
Voorwaarden voor initiatieven
De belangrijkste voorwaarde voor burgerinitiatieven is dat een project de steun heeft van verschillende buurtgenoten. In zijn algemeenheid zijn dit ideeën die een wijk een fijnere plek maken. Een tweede voorwaarde is dat een initiatief moet passen binnen lokaal beleid. In theorie kan beleid worden aangepast, maar dit is niet de insteek. Tot slot mag een initiatief niet discrimineren of anderen schade toebrengen.
Deze voorwaarden zijn inderdaad vrij algemeen.
De gemeente Oosterhout bekijkt daarom per idee hoe ze reageert en het eventueel samen met de initiatiefnemers verder uitwerkt. De processen zijn ook niet in detail vastgelegd. De gemeente wilde eerst starten met het participatieplatform en gaandeweg ontdekken wat werkt en niet werkt.
Dat er geen standaard antwoord is, is logisch gezien de breed uiteenlopende ideeën op het platform. Bijvoorbeeld het aanleggen van geveltuintjes, het creëren van een hondenspeelplaats en nieuwe lantarenpalen die ook fungeren als laadpalen voor auto’s. Met wat geleverde spullen kunnen mensen een geveltuin zelf wel aanleggen, maar een hondenspeelplaats en lantarenpalen zijn van een andere orde van grootte. Soms is de reactie dat het idee niet past op het platform, omdat de gemeente dus specifiek zoekt naar initiatieven die inwoners zelf kunnen uitvoeren.
Wijkmakelaars als intermediair
Wijkmakelaars vormen een belangrijke schakel in de contacten tussen inwoners en de gemeente. Deze wijkmakelaars zijn in dienst van de gemeente en hun doel is contacten in de wijk onderhouden. Als een inwoner een idee heeft, weten de wijkmakelaren welke ambtenaren je kunt inschakelen. En omgekeerd verbinden de wijkmakelaars de gemeente met inwoners als de gemeente zelf met participatieplannen komt. En soms verbinden ze inwoners ook aan andere inwoners.
Daarnaast zorgen wijkmakelaars er ook voor dat inwoners op de hoogte zijn van de mogelijkheden voor budgetten. Sinds twee jaar heeft de gemeente hier structureel geld voor vrij gemaakt. Communicatieadviseur Kitty van Laviere: “Een van de redenen waarom initiatieven doodliepen, was omdat er geen budgetten waren. Dat betekent lang wachten en dat nam veel energie weg. We kunnen plannen nu veel sneller uitvoeren.”
De rol van communicatie
De communicatieafdeling waar Van Laviere werkt is verantwoordelijk voor het beheer van het platform, hiervoor is iemand specifiek aangesteld. Deze medewerker weet alles van de functionaliteiten van het platform en onderhoudt het contact met communicatieadviseurs, met de wijkmakelaars en met de deelnemers op het platform. Vuistregel is dat de gemeente altijd reageert als een initiatief minstens tien likes van andere bewoners heeft.
Omgaan met tegenstrijdige belangen
In een gemeente van circa 56.000 mensen valt het natuurlijk te verwachten dat sommige ideeën botsen. Waar de een pleit voor het speelveldje voor honden, zien anderen liever een sportveld. Om het draagvlak te peilen, gaat de wijkmakelaar altijd het gesprek aan met indieners van ideeën. Daarnaast staan alle ideeën inclusief de reacties naast elkaar op de participatiesite, zodat iedereen kan meekijken wat andere inwoners vinden. Van Laviere: “Zo is het duidelijk dat de gemeente een keuze moet maken.”
Tips voor gemeenten
Tot slot heeft Van Laviere tips voor iedereen die wil beginnen met online participatie. “Ten eerste raad ik aan van tevoren goede afspraken te maken over wie een project beheert – bijvoorbeeld de projectleider, eventueel met hulp van een communicatieadviseur. En de belangrijke tweede tip: begin gewoon en geef aan dat je als gemeente aan het leren bent. Inwoners snappen dat en zo kom je het snelst verder.”
