Een gemengde aanpak: offline vs online participatie
Voor er online platformen, workshops en ideeënbussen waren, kwamen mensen al regelmatig samen in debatten, op informatieavonden of op vergaderingen in het gemeentehuis. Die offline contactmomenten boden hen de kans om hun vertegenwoordigers te ontmoeten en duurzame, persoonlijke vertrouwensrelaties op te bouwen.
Vandaag maakt technologie het een stuk makkelijker om ook online met elkaar in gesprek te gaan. Voor mensen die in afgelegen gebieden wonen of een druk werkschema of gezinsleven hebben, zorgen deze online opties voor het gebruiksgemak en de flexibiliteit om met een project mee te kunnen doen.
Maar dat wil niet zeggen dat online tools de offline kanalen horen te vervangen. Het persoonlijke contact dat bij offline participatie komt kijken is vaak van onschatbare waarde voor het opbouwen van langdurig wederzijds vertrouwen. Bovendien bereiken online en offline participatiemomenten vaak een ander soort publiek. Mensen die niet zo technisch aangelegd zijn zullen bijvoorbeeld sneller een offline aanpak verkiezen.
Om een zo breed mogelijk deel van de bevolking te bereiken, is het dus een goed idee om voor een gemengde aanpak te kiezen. Dat is precies wat de Almere besloot te doen. Aan de hand van een combinatie van online en offline contactpunten en initiatieven richtte de gemeente zich op een groep die doorgaans veel te weinig in de kijker komt te staan: ouderen.
(G)oud in Almere
Almere is een relatief nieuwe stad waar veel jonge mensen en gezinnen wonen. Het stadsbeeld wordt er grotendeels bepaald door eengezinswoningen met trapjes, kleine voortuintjes en een eigen parkeerplek. Maar deze mensen blijven natuurlijk niet voor altijd jong, en de komende jaren zal het aandeel 65-79-jarige Almeerders sterk stijgen. In 2040 zal de vergrijzing gemiddeld met zo’n 4.1% per jaar toenemen, wat een stuk hoger is dan de rest van Nederland (waar het gemiddelde op 1.4% ligt).
Na de gemeenteraadsverkiezingen in 2018 besloot de gemeente dan ook dat het hoog tijd was om hun focus op ouderen te richten. Wat moet er gebeuren om wonen, zorg, mobiliteit, veiligheid en welzijn beter toe te spitsen op de behoeften van ouderen? Hoe zorgt de gemeente ervoor dat ouderen waardig oud kunnen worden, met speciale aandacht voor kwaliteit van leven, zingeving en aangename dagbesteding? Met het project (G)oud in Almere wil de gemeente dit gesprek op gang brengen en een heus netwerk uitbouwen van alle projecten en initiatieven die meewerken aan een betere stad voor ouderen.
Enkele initiatieven uitgelicht
Zoals vermeld gebeurt dit in Almere met een hybride aanpak. Zo werd allereerst een online enquête gelanceerd om professionals, vrijwilligers en actieve bewoners te polsen wat er zoal nodig is om kwaliteit van leven voor ouderen te kunnen waarborgen. De enquête bevroeg verschillende facetten van het leven, zoals zingeving, zorg en ondersteuning, wonen en wijkvervoer. De resultaten van deze enquête werden vormgegeven in een infographic, die de basis vormde voor verdere offline gesprekken en strategieën.
Zo werd er in de wijk Almere Haven, één van de meest vergrijsde wijken in Almere, de netwerkcoalitie ‘Thuis in Haven’ in het leven geroepen. Maatschappelijke partners, bewoners en bewonersorganisaties komen er geregeld fysiek samen om bestaande en nieuwe initiatieven voor ouderen in Almere Haven voor te stellen. Zo werd er op de recentste bijeenkomst bijvoorbeeld gepraat over een digitaal vangnet, kleinschalig vervoer, respijtzorg, en een Odensehuis, een plek waar mensen met (beginnende) dementie met hun mantelzorgers, familie en vrienden terecht kunnen voor advies, informatie, en sociaal contact.
Ook in andere wijken zagen dit soort offline initiatieven het levenslicht. De Buurthopper bijvoorbeeld, een buurttaxi die vervoer biedt aan mensen die geen vervoer hebben of slecht te been zijn. Na een succesvolle start in de Waterwijk wordt de Buurthopper ook ingezet in de Filmwijk, Parkwijk en Danswijk.
Kleurrijk Almere
En ook online gaat het gesprek onverstoord verder. Zo werd recent de stadsconferentie ‘Kleurrijk Almere’ georganiseerd, in de vorm van een online workshop. Deze conferentie, waar maar liefst 100 inwoners, vrijwilligers en professionals aan deelnamen, legde de focus op de ondersteuning van ouderen met een migratieachtergrond. De bedoeling was om samen te brainstormen over hoe ouderenbeleid in Almere een cultuursensitieve kant kan krijgen. Naast een plenaire sessie—die je trouwens hier kunt terugkijken—werd er in breakout rooms volop gebrainstormd om ideeën te verzamelen, groeperen en prioriteren.
Het is belangrijk om dit niet als iets eenmaligs te zien. We moeten constant in gesprek blijven gaan met verschillende vertegenwoordigers van onze diverse maatschappij. Mensen moeten voelen dat hun acties een impact zullen hebben, en dat er echt neer hen geluisterd wordt.”
Evert van der Veen, projectleider Kleurrijk Almere
Wat er zoal uit de bus kwam? Concrete ideeën om taalbarrières te overbruggen, zoals een gratis tolkentelefoon of de beschikbaarheid van meertalige (zorg)medewerkers, bijvoorbeeld. Ook alles-in-één-hulp blijkt belangrijk, want voor mensen met een migratieachtergrond kan het erg verwarrend zijn hoe pakweg financiën, zorg en werk met elkaar samenhangen. Opvallend is het dat er weinig behoefte is om monocultureel dingen te gaan doen: het is net het gebrek aan multi-culturaliteit waar veel ouderen op afknappen, zegt projectleider Evert van der Veen.
Dankzij een mix van offline en online participatie slaagde de stadsconferentie erin niet “over”, maar “met” een moeilijker bereikbare doelgroep te spreken. Daarvoor is het belangrijk om sleutelfiguren in de stad, zoals imams, pandits (hindoe-priesters) of gemeenschapsleiders voor het project te engageren. Door deze mensen fysiek te bezoeken en te overtuigen van de meerwaarde van deze dialoog, werd het makkelijker de leden van hun gemeenschap te bereiken. “Ouderen met een migratieachtergrond engageren voor een online project was een hele klus”, aldus Evert. “Het is belangrijk om dit niet als iets eenmaligs te zien. We moeten constant in gesprek blijven gaan met verschillende vertegenwoordigers van onze diverse maatschappij. Mensen moeten voelen dat hun acties een impact zullen hebben, en dat er echt naar hen geluisterd wordt.”
