• Waarom het belangrijk is: Als je niet vertrouwd raakt met AI-tools, raakt de openbare sector achterop bij het implementeren van innovatieve technologie.
• De oplossing: In plaats van halsoverkop met de populairste beschikbare AI-tools aan de slag te gaan, moeten ambtenaren eerst de belangrijkste knelpunten identificeren, en dan tools vinden die hen kunnen helpen met die unieke uitdagingen.

Als je een collega vijf jaar geleden had gevraagd of ze van plan waren kunstmatige intelligentie (kortweg KI – vaak gebruiken we ook de Engelse afkorting AI) te gebruiken in hun werk, zouden ze je vraag waarschijnlijk hebben weggelachen. Maar tegenwoordig gebruiken de meeste mensen AI-ondersteuning voor schrijfwerk, onderzoek, grafisch werk en nog veel meer.

Het onaangeboorde potentieel van AI voor de publieke sector wordt steeds duidelijker. Terwijl de kracht van AI-tools blijft toenemen, proberen overheden over de hele wereld hierop in te spelen. Vorige maand nog publiceerde de Britse regering een whitepaper over kunstmatige intelligentie, een eerste stap naar regulering van AI op basis van belangrijke principes als veiligheid en eerlijkheid. De VS laat voorlopig de regulering van AI voorlopig over aan de staten en in Italië heeft de regering de populaire chatbot ChatGPT dan weer verboden.

De snelle ontwikkeling van AI-tools en de veranderende regelgeving eromheen zijn twee van de factoren die zorgen voor een trage adoptie door overheidspersoneel zelf. Welke tools moet je leren gebruiken? Hoe zet je ze in? Hoe weet je of ze veilig te gebruiken zijn en je in de goede richting leiden? Dat veel ambtenaren overdonderd zijn, staat buiten kijf: volgens een peiling van Apolitical bij overheidspersoneel in maart 2023 gaf slechts 15% van de respondenten aan vaak AI-tools te gebruiken. Als we willen dat de publieke sector innoveert met de snelheid die nodig is om de groeiende uitdagingen in onze samenleving aan te gaan, moet dit probleem worden aangepakt.‍

De publieke sector loopt achter als het op adoptie van AI aankomt

‍Volgens The Federal Times bleek uit een “onafhankelijk onderzoek onder leidinggevenden van de federale overheid dat AI weliswaar op de radar van de respondenten staat, maar dat minder dan een op de vijf ‘zeer’ waarschijnlijk het komende jaar AI zal invoeren. Een belangrijke belemmering voor de implementatie: een derde van de respondenten zegt te geloven dat hun instantie niet klaar is voor AI.” En toch hebben we buiten de publieke sector een snelle adoptie van AI gezien; ChatGPT – OpenAI’s chatbot die de wereld in een mum van tijd op zijn kop heeft gezet – heeft gemiddeld ongeveer 100 miljoen maandelijkse actieve gebruikers sinds de lancering.Dus, hoe kunnen we de kloof overbruggen tussen hoe snel technologie wordt omarmd door het grote publiek en hoe bureaucratisch overheden reageren? En hoe kunnen we ervoor zorgen dat de overweldiging door alle opties de adoptie niet in de weg staat? Door ons te concentreren op die elementen die maken dat de technologie de publieke sector zal verbeteren voor de mensen – zowel binnen als buiten de sector.Terwijl lijst na lijst van de nieuwste AI-hulpmiddelen blijft verschijnen, worstelen overheden om op de kar te springen. Sterker nog, volgens de 2023 AI Index van Stanford University “hebben wetgevende instanties in 127 landen het afgelopen jaar 37 wetten aangenomen waarin de woorden ‘kunstmatige intelligentie’ voorkomen.” Hoewel regelgeving om de veiligheid en privacy van het publiek te waarborgen noodzakelijk is naarmate AI zich ontwikkelt, moeten ambtenaren niet voorbijgaan aan de toepassingen van de technologie die de manier waarop ze werken kunnen veranderen. Op zijn best kunnen AI-tools de efficiëntie, effectiviteit en algehele kwaliteit van overheidsdiensten aanzienlijk verbeteren.‍

Hoe AI ambtenaren kan ondersteunen

‍In plaats van een rits nieuwe tools zomaar te gaan gebruiken, roepen we ontwikkelaars en ambtenaren op om samen te werken. Om specifieke tools te bedenken die de unieke problemen van overheden helpen te overwinnen. Enkele van de meest voor de hand liggende voordelen die AI ambtenaren biedt, zijn:

• Efficiënter werken. AI-tools kunnen helpen om grote hoeveelheden data zeer snel te verwerken. Het participatieplatform van CitizenLab gebruikt Natural Language Processing (NLP) technologie om de analyse van de input van inwoners te vergemakkelijken.
  
  Dankzij deze AI-gedreven gegevensverwerking besteden ambtenaren die het platform van CitizenLab gebruiken 55% minder tijd aan analyse en rapportage.

• Inclusiviteit verhogen. Als overheid moet je je ervan bewust zijn dat een deel van de mensen bang is dat technologie de kloof tussen mensen en tussen mensen en hun overheden enkel dieper maakt. Hoewel we die vrees niet zomaar naast ons neer mogen leggen, mag die het potentieel niet ondermijnen, want alles zit in het goed gebruik ervan. In het geval van CitizenLab zien participatie-ambtenaren dat ze gemiddeld tot 12x betere participatiecijfers halen, ook van onderbelichte groepen. Het is zelfs zo dat maandelijks gemiddeld 30.000 mensen deelnemen aan projecten op CitizenLab platforms. Overheden kunnen AI gebruiken om meer inclusieve participatiemogelijkheden te bieden en zo traditionele barrières voor participatie wegnemen, zoals wisselende werktijden, drukke agenda’s en beschikbaarheid of kosten van vervoer.

• Responsiviteit verbeteren. Dankzij AI-tools kunnen ambtenaren niet alleen meer mensen bereiken, de technologie helpt ook om een deel van de inherente subjectiviteit en vooroordelen weg te nemen die vaak in de besluitvorming sluipt. Bij CitizenLab erkennen we dat technologie inclusief moet zijn, maar we weten uit ervaring ook dat menselijke analyse een zekere vooringenomenheid in zich draagt. Daarom hebben we in ons platform de mogelijkheid om een bottom-up-analyse te maken ingebouwd: de input wordt automatisch geclusterd op basis van het thema om mogelijke vooringenomenheid te voorkomen.
  
  De Belgische stad Leuven gebruikte de AI-gestuurde analysefunctie van CitizenLab in verschillende fasen van hun meerjarenplanning. Het lokale bestuur kon dankzij de technologie de ruim 2.200 opgehaalde ideeën in een mum van tijd per thema clusteren, de deelnemers feedback geven en er zo intern verder mee aan de slag.

Wanneer AI in de publieke sector menselijke ondersteuning nodig heeft‍

Als je als ambtenaar overgaat begint met AI te gebruiken in je werk, is het belangrijk om de mens niet te verliezen. Technologie kan je werk aanvullen, maar niet alle aspecten ervan vervangen. We moeten ook de toenemende ethische en privacyzorgen aanpakken, vooral op het vlak van de kwaliteit van de data en de vooringenomenheid die momenteel ingebakken zit in de manieren waarop AI is getraind.Om de kwaliteit te waarborgen, moeten AI-modellen bijvoorbeeld voortdurend worden getraind op data die nauwkeurig, representatief en vrij van vooringenomenheid zijn. Dit kan onnauwkeurigheid helpen voorkomen. Bij CitizenLab hebben we ons NLP-basismodel getraind op gegevens verzameld over 15 verschillende overheidgerelateerde categorieën om het relevanter te maken voor lokale overheden.Overweeg ten tweede om prioriteit te geven aan AI-modellen die transparant communiceren over hun ontwikkeling. In de publieke sector zijn de risico’s in verband met onnauwkeurige data aanzienlijk. Het gebruik van transparante AI-modellen – bijvoorbeeld open source – helpen inwoners, medewerkers en andere belanghebben om de mogelijkheden van een systeem beter te begrijpen. Dit bevordert het vertrouwen in jou als overheid en geeft je zekerheid dat de partner met wie je in zee gaat de toepassing verder wil verbeteren. Ten slotte: weet met welke gegevens je werkt en blijf kritisch nadenken. AI is er om te helpen bij de analyse van input, niet om die te vervangen. Als ambtenaar moet je de aanbevelingen die een AI-tool je geeft onderzoeken, maar uiteindelijk toch zelf beslissen of de resultaten kloppen voor jouw context. Pas zo nodig aan en vul je resultaten aan met andere methoden, zoals participatie.‍

AI-innovatie omarmen in de publieke sectorHoewel

AI zich met de minuut zal blijven ontwikkelen, moet je niet wachten om deze tools in je werk te implementeren. In plaats van je te laten intimideren door het enorme aantal dat tegenwoordig beschikbaar is, is het belangrijk om te bepalen welke problemen je wilt aanpakken en op zoek gaan naar tools die specifiek zijn gemaakt om die unieke uitdagingen op te lossen. Langzaam en gestaag kun je zo de deur openen naar echte innovatie die je eigen efficiëntie en de diensten die je je inwoners biedt verbeteren.